Beste Vrienden van de Muziek
Vandaag een lange repetitiedag! De hele ochtendrepetitie ging naar het Elgar-concerto. Zoals al gezegd, is dat voor het orkest geen standaardrepertoire. Vandaar de grote aandacht tijdens de voorbereidende repetities. Violisten vertellen me dat dit stuk voor de soloviool uiterst moeilijk en onhandig ligt. Ook voor het orkest is het een tricky stuk, vooral omdat het tempo om de paar maten verandert.
Elgar schreef het concerto in 1909 (acht jaar na ‘Land of Hope and Glory’) voor de grote violist Fritz Kreisler. De componist die wel van een raadseltje hield, schreef in de partituur de Spaanse inscriptie ‘Aqui esta encerrada el alma de…..’ wat zoveel betekent als: ‘in deze muziek ligt de ziel van ….. besloten’. Er bestaan allerlei hypotheses over welke Spaanstalige muze met 5 letters in haar naam (want Elgar schreef expliciet 5 puntjes) het moet gegaan hebben, maar duidelijkheid is er nooit gekomen.
In 1923 dirigeerde Edward Elgar himself een opname van dit concerto met de 16-jarige Yehudi Menuhin als solist, in de toen nagelnieuwe studio op Abbey Road in London. Of Edward en Yehudi er samen en in gelijke tred het zeebrapad hebben overgestoken, zoals Ringo, George, Paul en John dat deden op die iconische LP-hoes, weet ik niet. Die opname was meteen de officiële opening van deze legendarische opnamestudio. Het concerto moest toen verdeeld worden over zes 78-toeren schijven (dus in totaal 12 kanten A en B) en je moest bijgevolg ettelijke keren van kant of van plaat wisselen om het hele stuk te kunnen beluisteren. Dit unieke klankdocument (dat je ook op YouTube kunt terugvinden) geldt uiteraard als referentie voor de uitvoering van het concerto. Die is echter vrij traag en duurt daardoor 50 minuten. Vaak wordt er tegenwoordig gekozen voor een frissere en snellere interpretatie. Benieuwd wat de Koreaan Dayoun You (op maandagavond) en de Japanse Minami Yoshida (op vrijdagavond) ervan zullen maken!
Tijdens de namiddagrepetitie kwamen Sibelius, Brahms, Tchaikovsky en Shostakovich aan bod, allemaal zonder vioolsolo. We deden vooral de ‘tutti’s’. Dat zijn die passages waar de solist niet speelt en waar het orkest aan het woord is. Grappig hoe heel het orkest luid “bravoooo” riep na het razendsnelle en spectaculaire einde van het Tchaikovsky-concerto, net zoals de 2200 man in Bozar dat volgende week wellicht zullen doen.
In Shostakovich ging de aandacht naar de 2 snelle delen (deel 2 en deel 4). Sommige solisten nemen daar onwaarschijnlijk snelle tempi. Het orkest moet in staat zijn die ten allen tijde te volgen. Idem bij tempowissels. Het gevaar hierbij bestaat erin dat een grote groep van 80 musici een paar fracties van een seconde meer tijd nodig heeft dan een eenzame solist om een tempowissel op te vangen. Vergelijk het met het wielrennen: een versnelling vooraan in het peloton komt altijd met enige vertraging aan achteraan het peloton. Het komt er dus op neer dat alle renners en musici onmiddellijk super ad rem reageren bij de minste verandering van tempo.
Dirigent Antony Hermus legt de lat hoog tijdens die repetities. Hij is streng en veeleisend, maar tegelijkertijd zorgt hij voor de goede sfeer en is er af en toe plaats voor een grap of een kwinkslag. Net als Nicky Hayen is hij een uitstekende people-manager, die in staat is om het beste uit een groep en een individu te halen :-)
U zal volgende week veel nieuwe gezichten zien in het BNO. Het orkest zit namelijk midden in een verjongingskuur. Dat komt omdat er - om diverse redenen - gedurende enkele jaren geen audities werden uitgeschreven waardoor collega’s die met pensioen gingen niet konden worden opgevolgd. Die functies werden dan maar voorlopig ingevuld door freelance musici. Dit lopende seizoen alleen al stonden en staan er echter 10 audities gepland, wat betekent dat we langzamerhand heel wat nieuwe collega’s mogen verwelkomen.
Zo een orkestauditie is eigenlijk een miniversie van de KEW. Het aantal kandidaten voor een proefspel hangt een beetje af van de aard van de functie, maar varieert ruwweg tussen de 50 en de 150. De auditie gaat in 3 rondes, waarvan de eerste 2 rondes achter scherm (blind dus) plaatsvinden. In de eerste ronde spelen de kandidaten slechts enkele minuten. De finalisten (meestal 2 of 3 of 4) spelen niet meer dan een half uur. De winnaar van de auditie wordt dan verder aan de tand gevoeld tijdens een proefperiode van 6 maanden die geëvalueerd wordt door een uitgebreide commissie en die kan verlengd worden tot een jaar (wat meestal gebeurt). Als alle lichten dan nog altijd op groen staan, is de aanwerving een feit.
Vorige week was de start van de proefperiode van mijn nieuwe hobocollega Irene Martin. Ze speelde vroeger al vaak als freelancer mee in het orkest en won een tijdje geleden de auditie voor 2de hobo. Irene is afkomstig uit een klein dorpje, een uur rijden van Madrid. Toen we vorig jaar in het Auditorio in Madrid speelden, hadden haar vrienden, familie en fans een bus ingezet om het concert te komen bijwonen. Erg sympathiek was dat. Ik wens Irene veel succes met haar proefperiode!
Het podium van Bozar wordt nu volledig ontruimd, want morgen en overmorgen wordt deze magische zaal verbouwd tot een heuse televisiestudio. Camera’s worden opgesteld, microfoons worden nauwkeurig opgehangen, een hele batterij licht (hopelijk meer licht dan warmte dit jaar) wordt aan het plafond gehangen en studio’s voor de panels worden opgebouwd. Tijdens de 2 dagen waarin het orkest nu vrij heeft, gaat Antony Hermus individueel overleggen met elke kandidaat over de aanpak van hun keuzeconcerto. Vanaf vrijdag gaan we dan negen dagen non-stop door.
Vrijdag volgt er dus meer KEW-nieuws !
Bram